Fot. Archiwum NAC. Zawodniczka KS Cracovia Maria Szczygłówna przygotowuje się do skoku z trampoliny. Kraków 1938r.

Skoki pływackie.

(Krótki przegląd skoków sportowych)

W zagranicznym ruchu pływackim ścierają się obecnie dwa kierunki skoku pływackiego tj. szkoła szwedzka (wzgl. angielska i amerykańska) oraz szkoła niemiecka W szkole szwedzkiej uprawia się skoki z wysokości 10 i więcej mtr., ze skoczni wieżowej tj. niesprężystej; w skokach na głowę składa się ręce do przodu i w ten sposób zanurza ciało w wodę. W przeciwstawieniu do tego, szkoła niemiecka uprawia skok z wysokości 1—3 m, ze skoczni sprężystej, a ciało aż do zanurzenia zachowuje właściwą sobie postawę tj. w karku lekko ugiętą głowę. Kierunek szwedzki mieści niewątpliwie w sobie pewne niebezpieczeństwa dla skaczącego a zwyczaj wpadania w wodę z rękoma złożonemi w przodzie nie jest bez znacznej szkody dla estetycznego wrażenia skoku. Pozatem wymogi dla opanowania ciała i ruchów, nacisk na estetykę skoku jako całości jest w szkole niemieckiej motywem przewodnim. Dlatego niniejszy krótki zarys techniki skoku pływackiego obejmuje przedewszystkiem ten kierunek skakania

Podobnie jak w pływaniu sportowem — poddanie się skoczka systematycznemu treningowi jest pierwszym warunkiem dla osiągnięcia pomyślnego wyniku. Trening ten odbywany 3—4 razy w tygodniu musi być przedewszystkiem planowym a więc opartym na pewnym przemyślanym i ustalonym już szemacie, który podany będzie czytelnikom w jednym z następujących zeszytów „Przeglądu”.

Fot. Archiwum NAC. Klausówna w skoku do wody z trampoliny. Warszawa 1931r.

Część ogólna.

Skocznia winna być miernie sprężystą deską 50 cm. szeroką a 4 m. długą. Wysokość ponad poziom wody 1 i 3 m. Postawa zasadnicza skaczącego winna być niewymuszoną a jednak poprawną; ciało — wyprostowane, ramiona opuszczone, dłonie przyłożone do uda, pierś wypełniona powietrzem, wzrok skierowany przed siebie. Rozbieg wykonuje się kilku krótkimi krokami a kończy się na brzegu deski wysokim i energicznym odskokiem. Na odskoczniach bardzo sprężystych — odbicie wykonać można całą stopą, na odskoczniach twardych — palcami. Postawa ciała w locie winna być przedewszystkiem elegancką. W skokach na głowę — krzyże wciągnięte, kolana wyprostowane, nogi spojone ze sobą, końce palców dokładnie wyciągnięte. W skokach łamanych kucznych, saltach i Auerbachach należy usilnie przestrzegać tempa skoku. Zanurzenie odbywa się pod kątem 45—90°. Postawa końcowa nie zmienia się aż do chwili, gdy ciało zniknie całkowicie pod wodą.

Część szczegółowa.

Skoki dzielimy na dwie główne grupy tj. skoki na nogi i skoki na głowę, które dzielimy znów na podgrupy.

Skok z miejsca na nogi 1 m. Skaczący stoi z wyciągniętemi w górę ramionami w postawie zasadniczej na skoczni. Następnie prowadzi on wyprężone ramiona wolno od przodu ku tyłowi i równocześnie unosi się na palcach. Teraz ska¬czący bierze rozmach w barkach i rzuca ramiona znowu wprzód, ciało zaś odbija od deski Przez odbicie się ciało odrywa się od deski a rozmach wzięty ramionami powiększa drogę powietrzną ciała. W chwili odskoku należy powietrze wciągnąć do płuc i w ten sposób pierś napiąć. Kolana są wyprężone, końce palców wyciągnięte, głowa do góry, wzrok skierowany przed siebie. Ramizna trzyma się przez dwa tempa w bok ku górze a w trzeciem przykłada do ud. W tej postawie ciało zanurza się w wodę.

Skok na nogi z rozbiegu na 1 m. Skok ten można wykonać z odbiciem jednonóż lub obunóż. Skok z rozbiegu jest trudniejszy w wykonaniu, ponieważ utrzymanie równowagi w powietrzu wymaga trochę wprawy.

Skok na głowę. Jest jednym z najważniejszych i praktycznie najbardziej użytecznych skoków.

Skok na głowę z miejsca. Postawa zasadnicza. Ramiona wzniesione w górę. Rozmach rękami ten sam co w skoku na nogi. Uniesienie ciała na palce, energiczny rozmach ramion aż do wyprężenia w bok i równoczesne odbicie się. Wyprężone nogi wyrzuca się w tył, tak że krzyże są wypuklone ku przodowi a ciało przybiera kształt łuku. Głowa podana w tył, ramiona przez dwa tempa trzyma się w bok i ku górze. Przy wpadaniu w wodę ramiona idą poprzed głowę. Kąt zanurzenia wynosić winien 45°.

Fot. Archiwum NAC. Pływacy Farid Simaika i Smith w podwójnym skoku do wody (odwrotne salto). Warszawa 1933r.

Skok na głowę z rozbiegu. Energiczny rozbieg, silne odbicie obu nogami (częścią przednią stopy) na brzegu deski. Skok idzie wysokim łukiem, podobnie jak w skoku poprzednim.

Skok na głowę w tył z miejsca tyłem. Ciało spoczywa na palcach, ramiona w górze, wzrok przed siebie. Teraz bierze skaczący rozmach ramionami od przodu ku tyłowi i z powrotem i odskakuje od deski. Na szczycie drogi powietrznej zarzucić należy głowę w karku. Przez ten ruch i ciężar tułowia kieruje się ciało skaczącego głową ku wodzie. Uwaga: Wszystkie skoki można wykonać z „przyłożonemi rękoma” lub z „przyłożeniem rąk”. W pierwszym wypadku przykłada się ramiona w chwili odskoku, w drugim dopiero po odbiciu, na szczycie drogi powietrznej.

Skoki łamane, szczupaki. Przez skok łamany rozumiemy skok z przygięciem wyprostowanego poprzednio ciała w stawach biodrowych.

Skok łamany z miejsca przodem. Uniesienie się na palce, wzrok skierowany przed siebie, krzyże wypuklone do przodu, ramiona skierowane ku górze. Skaczący bierze następnie rozmach i skacze prawie pionowo w górę a po wylecieniu z deski łamie nagle ciało w biodrach, przyczem nogi pozostają wyprostowane. Teraz wytrzymać należy chwilę w tem położeniu. Wyprostowanie ciała do skoku na głowę, ostre wpadnięcie w wodę blisko deski.

Skok łamany z miejsca tyłem. Postawa zasadnicza tyłem na palcach, ramiona w górę. Wysoki odskok do tylu, złamanie a następnie wyprostowanie ciała. Ponieważ skok ten idzie tuż przy desce, należy baczyć na daleki odskok od deski, by uniknąć uderzenia ramieniem lub głową.

Salto. Przez określenie to rozumiemy skok połączony z obrotem ciała dookoła osi poprzecznej. Skok ten wykonuje się w trojaki sposób: ciało obraca się naprzód lub w tył 1, w postawie wyprostowanej, 2, w łamanej, 3, kucznej. Ostatnie dwa skoki przedstawiają różny stopień trudności, ale dają zgoła inny obraz.

11 salto kuczne wprzód z miejsca. Silne, wysokie odbicie. Nogi przykurcza się, ramiona wyrzuca do przodu i obejmuje niemi kolana, głowa przychodzi do piersi. Ciało zwinięte w kulę obraca się dzięki rozmachowi do przodu dookoła osi poprzecznej. Tuż po dokonaniu 3/4 obrotu — energiczne wyprostowanie nóg i ramion w dół, podanie barków w tył i wyprostowanie głowy tak, że skaczący wpada do wody w postawie na nogi. 1 1/2 salto polega na pełnym obrocie dookoła osi poprzecznej z dołączeniem skoku na głowę.

Skoki Auerbacha. Skok Auerbacha na głowę jest skokiem 2 i pół obrotu wtył dookoła osi poprzecznej, przyczem obrót wykonuje się ciałem zupełnie wyprostowanem. Wykonanie: Z postawy zasadniczej wyskakuje się w górę z ciałem wyprostowanem. Teraz następuje energiczne zarzucenie ramion wtył z równoczesnem zadarciem głowy ku tyłowi w karku. Krzyże są przytem wypuklone, nogi i końce palców dokładnie wyprężone. Przez ten rozmach zwrotny i siłę ciążenia wpada ciało pierwszym kierunkiem ostro w wodę.

Fot. Archiwum NAC. Jeden z młodzików w trakcie wykonywania skoku do wody. Lwów 1935r.

Skok łamany Auerbacha. Po odskoku wyrzucę się wyprostowane nogi w górę, przyczem końce palców dotykają końców nóg. W tej postawie ,,łamanej” wytrzymać należy chwilę, następnie wyprężone ramiona rzuca się w tył a ciało energicznie wyprostowuje. Skaczący wpada w wodę w postawie skocznej na głowę.

Salto Auerbacha. Jest 1/1 obrotem w tył z miejsca. Wysokie odbicie od deski. Obrót następuje na szczycie drogi powietrznej. Ramiona biorą rozmach z dołu ku górze, nogi równocześnie kurczą się, głowę zarzuca się w tył. Tuż po dokonaniu 3/4 obrotu — ciało wyprostowuje się, ręce przykłada. Zanurzanie idzie nogami.

Śruba. Jest obrotem około osi podłużnej ciała pół lub 1/1. Ostre odbicie z deski do skoku na głowę. Obrót rozpoczyna się po dokonanym wyskoku przez szarpnięcie ramionami i ruch wyciągniętych w bok ramion. Krążenie ramion polega na tem, że ramiona opisują drogę z położenia pierwotnego około ciała. W czasie obrotu skaczący zachowuje wyprostowaną postawę skoczną na głowę.

Korkociąg, świder. Skok ten złożony jest ze skoku łamanego i śruby. Ciało wpada głową w wodę.

Trupek. Do skoku na głowę zalicza się i ten skok, który wykonać można jako trupek przodem, tyłem i bokiem. Skok ten cechuje to, że wykonuje się go bez żadnego odbicia, z miejsca, poddając ciało wyłącznie działaniu siły ciężkości.

Skok startowy. Jest dziś najbardziej rozpowszechnionym skokiem na głowę, którym rozpoczyna się wedle ogólnie obowiązujących regulaminów każdy wyścig pływacki za wyjątkiem wyścigu na wznak. Podobnym do niego jest skok z miejsca w dal tzw. „plunging”; po odbiciu się skaczący z twarzą zanurzoną we wodzie daje się unieść sile popędowej odskoku.

Artykuł powyższy ma za zadanie umożliwić czytającym najogólniejszą orjentację w tym dziale i dlatego w żadnem miejscu nie wchodzono w szczegóły techniczne skoków.

Fot. Archiwum NAC. Medaliści w skokach do wody. Stoją od lewej: zdobywca pierwszego miejsca w skokach z trampoliny Ziaja, zdobywca pierwszego miejsca w skokach z wieży Rudolf Maerz i zdobywca drugiego miejsca w skokach z trampoliny Wilhelm Breguła. Warszawa 1935r.

E. Baszkoff „Skoki pływackie” – Sportowiec, nr 21, 1923r, Sportowiec nr 22, 1923r