Ilustracja: Kurier Wieczorny nr 334, 11 grudnia 1938 rok.

W tym roku Śląski Okręgowy Związek Pływacki zamknął pierwsze 10-cio lecie swego istnienia. Wydział Okręgu, nie mając do dyspozycji żadnych specjalnych środków, odstąpił od urządzania kosztownych akademii, a jubileusz zamierza uczcić pierwszorzędnymi imprezami. Przewiduje się więc przede wszystkim masowy pokaz pływaków, a dalej zawody z udziałem ekipy olimpijskiej Ameryki z Kieferem, Flagananem, Fickem, Higginsem, Degnerem i innymi czołowej klasy światowej Amerykanami. Poza tym odbywają się programowe zawody o mistrzostwo, zawody reprezentacyjne między, okręgowe w Andrychowie i mecz Kraków — Śląsk. Rok jubileuszowy zamknięty ma być uroczystym nadzwyczajnym zebraniem.

Z okazji jubileuszu pływaków śląskich, warto wspomnieć niecoś o historii śląskiego Okręgowego Związku Pływackiego, wzgl. o czasach przedhistorycznych. Po objęciu Śląsku w r. 1922 pływactwo śląskie zorganizowane było tylko w kilku ośrodkach. W Siemianowicach tamtejszy klub pływacki już w roku 1921 przeszedł rewolucję wewnętrzno-polityczną. Po burzliwym zebraniu z dawniejszego Schwimmvereinu 05 powstały dwa obozy, stary pod nazwą klub pływaków, nowy nazwą Schwimmverein Neptun, który jednak nigdy nie wystąpił publicznie. Odłam — pod polski przechodził wówczas ciężkie chwile, nie mając żadnej możności uprawiania treningów, a temniej zawodów. Pomimo to klub pływaków Siemianowice jednak się utrzymał, a od roku 1922 piął się stopniowo do góry. W Katowicach istniał niemiecki F.K.S., a w Mikołowie klub pływacki, jednak mało żywotny. Na Śląsku Cieszyńskim pływactwo reprezentował K. S. G. N. 23 w roku 1925 w Lipinach S. V. „Mewa“.

Inicjatywę do utworzenia w Polsce okręgów dał Klub Pływacki Siemianowice wnioskiem, skierowanym dn. 12. 3. 1926 do P Z. P. Dnia 28. 5. 1926 wniosek K. P. S. uzyskał na zjeździe Delegatów P. Z. P. w Krakowie bezwzględną większość. Komisarzem P. Z. P. do utworzenia okręgu śląskiego mianowany został ówczesny członek zarządu P. Z. P., obecny prezes okręgu p. Berlik z Siemianowic. Zwołane przezeń na dzień 9 maja 1926 konstytucyjne walne zebranie uchwaliło jednomyślnie powołać do życia śląski Okręgowy Związek Pływacki.

Odtąd praca — ściśle skonsolidowana — szła już normalnym torem naprzód. Brak miejsca uniemożliwia wyszczególnienia sukcesów tej pracy, której celowość udowodniono setkami zawodów najróżniejszego rodzaju i pięknymi wynikami w kraju i zagranicą. W wielu bojach pływacy śląscy popisali się znakomicie. Olbrzymia większość rekordów Polski, to ich dzieło. Śląsk dzierży prymat w pływactwie polskim od początku istnienia okręgu — i będzie nadal dzierżył.

Organizacyjnie okręg śląski przeszedł wiele zmian. Kluby pływackie na początku istnienia okręgu powstały, jak grzyby po deszczu, jednak wiele z nich nie utrzymało się. Największą wytrwałością w pracy, a zatem najznakomitszymi wynikami i dużymi zasługami wykazać się mogą prawie równomiernie cztery kluby – podpory okręgu K. P. Siemianowice, T. P. Giszowiec, E. K. S. Katowice i Hakoan Bielsko.

K. P. Siemianowice, jako najstarszy klub pływacki Polski — tak, jak każdy inny klub — przeszedł chwile wielkich tryumfów, ale i gorzkich porażek. Pod znakomitym kierownictwem takich działaczy, jak Berlika, Brondera, braci Woźniców, Barbarowskiego, Mazurka, Bieńka, Przybyły i innych, przy wydatnym poparciu władz miejskich, klub ten urządził szereg pierwszorzędnych imprez, co do których wykazał największą bodaj odwagę organizacyjną. W ciągu ostatnich lat dziesięciu KPS urządził ogółem 27 zawodów w tyn 8 międzynarodowych. Filarami Klubu byli zawodnicy: Bronder, Berlik, Woźnicowie, Hampel, Przybyła, Szenfelder, Gains, Hornik, Michalczykówna, Frania, Walter, Makoszówna, Arndtówna, Gwoździówna, Klausówna, Bregula, Ziaja, Machowski, Bredlich, Wonsikówna, Praski i inni. Obecnie KPS. posiada najsilniejszą broń w Heidrichu, oraz szereg utalentowanych. młodszych zawodników, jak Żydka, Broiła, Krzoska, Heidrich II, Machura, Widera i inni. Najlepszymi wynikami poszczycić się mogli wielokrotna mistrzyni Polski Klausówna i rekordzista Heidrich.

K. P. Giszowiec posiada nie mniejsze zasługi naokoło rozwoju Okręgu. Utworzony w r. 1925 przez niezmordowanego działacza sportowego Jana Skupina, klub ten zapisał się do samego bodaj istnienia złotymi literami do historii pływactwa śląskiego. Niezapomniane są wyczyny rekordowe popularnej Róży Kajzerówny, wielkiego mistrza skoków Maerza, świetne wyniki sióstr Ficownych, Szmidtówny, Lindnerówny, Alderówny, ostoi klubowej Jarkulisz-Niedobeckiej, Freguły, Ziaji, Skowronka, Krauczyka, Łebka, Hallora, Andersa i innych. Klub ten, wydatnie popierany przez koncern Gieszego, dysponując piękną naturalną pływalnią, również wykazał wielki ciąg do urządzania imprez, których na swym koncie ma również kilkadziesiąt. Najwięcej zasłużonymi dla TPG. działaczami są pp. Skupin, Fiszer, Lindner, Nighman, Skrzystek, Kraj, Waniek, Jaśkiewicz, Maerz, Kaleta, Anders i inni.

EKS. Katowice, jedyny niemiecki klub pływacki Śląska, koncentruje w szeregach swoich wszystkich pływaków niemieckich — i nie tylko z Katowic. Przeprowadzone w niektórych klubach od czasu do czasu czystki zawsze dały EKS-owi wiele dobrego materiału, zręcznie przezeń wykorzystanego. W ostatnich latach EKS. zdobył niezachwianą przez nikogo czołową pozycję, zdobywając trzykrotnie pod rząd drużynowe mistrzostwo Polski. EKS. powstał w roku 1912. Założycielem był p. Scheh. EKS. rozwinął się jednak dopiero w latach powojennych, kiedy to Walter Siissman stal się motorem klubu. EKS. zawdzięcza swe wyniki dalej pp.: Fridrich, Reiche, Junger, Schneider, Geisler, Zwick, Gawron, Arlt i inni. Do najlepszych zawodników EKS. należeli, wzgl. należą: Sussman, Menzel, Gawron, Krause, Dette, Weinhold, Karliczkowie, Schwaen, Rother, Scholzowie, Jankowski, Duraj, Fissarek i inni.

Sekcja pływacka K. S. Hakoah założona została w r. 1922 przez Fryderyka Lernera, stałego kierownika tej sekcji po dziś dzień. Wymienionego mocno popierali Erwin Deutsch i Maks Einhorn. Hakoah, dysponuje, dzięki celowej pracy zawsze dużym narybkiem, zawsze utrzymywał się na czołowej, wśród klubów pływackich Polski pozycji. Sam kierownik sekcji był kiedyś wybitnym pływakiem na wznak, a świetna żabistka Mehla Anfrichtówna, skoczek Brückner, Danziger, Reicherówna, Braciejowski, Mehlerówna, Pollak, Andlówna, Traudówna, Pastorówna i inni dbali o to, że Hakoah stał się nieraz głośnym z sukcesów. Klub ten organizował szereg zawodów międzynarodowych, przy których nigdy nie potrzebował się skarżyć na brak publiczności, zjawisko, które na innych pływalniach śląskich jest prawdziwą rzadkością.

Oprócz wspomnianych wyżej klubów w ostatnich latach duże zrobił postępy w pływaniu KKS. Pogoń. Sekcję tą — po zlikwidowaniu SKLA utworzyły p. Filip Bronder, jeden z najwytrawniejszych działaczy pływactwa. Od lat trzech kierownictwo spoczywa w rękach inż. Wolffa. Pogoń nie posiada oprócz Barysza i Priebego wybitnych indywidualności, ale za to bardzo wyrównany zespól młodych obiecujących zawodników i zawodniczek. Wspomnieć należy także o Polskim Towarzystwie Pływackim Brzeziny, któremu od lat 5 przewodniczy p. Karol Reszek. Towarzystow posiada śliczną i niestety bardzo mało znaną na Śląsku pływalnię i także liczny obiecujący narybek.

Do czynnych klubów SOPZP. zaliczyć należy wreszcie T. P. Świętochłowice, Station Chorzów, Bar Kochbba Katowice, KS. Strzelec Cieszyn, KP W. Katowice i Slavię Ruda. Kluby te wskutek ciężkich warunków lokalnych nie bardzo się rozwijają, biorą jednak żywy udział w pracach.

W ciągu 10-lecia okręgu powstało dalej szereg klubów których zniszczył znak czasu, kryzys. Były to SKLA., SV. Neptun Lipiny, Mewa Świętochłowice, KP. Mikołów, TP. Michałkowice, Stadjon Mysłowice, PKS. Katowice (sekcja pływ.), Sokół Siemianowice, Sokół II Katowice,  BBSV. Bielsko, Swimming Club Cieszyn i Stella Cieszyn.

W ciągu lat 10-ciu okręg odbył 16 walnych zebrań zwyczajnych i nadzwyczajnych, na których wybierano organa kierownicze okręgu. Jedynym, który od samego początku istnienia okręgu wytrzymał na stanowisku, jest obecny prezes okręgu p. Berlik. Był on 7-mio krotnie kapitanem sportowym, raz skarbnikiem, cztery razy wiceprezesem, członkiem i przewodniczącym Komisji Dyscyplinarnej. Dobrze również zasłużył się sprawie pływania obecny wiceprezes Przybyła, który objąwszy kapitaństwo po wspomnianym wyżej, dzierżył je do czerwca r. bież., był poza tem raz wiceprezesem i dwukrotnie przewodniczącym Komisji Sportowej. Pozatem byli pp. Majurek 9 razy skarbnikiem, Bronder 7 razy członkiem, raz kpt,, i raz skarbnikiem, Deutsch 5 razy prezesem i raz wiceprezesem, Fiszer raz prezesem i 6 razy wiceprezesem, Sussman 9 razy członkiem, dr. Jaśkiewicz 4 razy prezesem, dr. Chrobok 5 razy prezesem, inż. Waniek 2 razy wiceprezesem i 5 razy sekretarzem, inż. Skrzywan 2 razy prezesem i raz wiceprezesem, poza tym figurują w kronice pp. por. Skonieczny, Herbst, Wawrosz, Jośko, Chechowski, inż. Wolff, Zuski, Schmidt, Dzierżawa, Anders, Grunert, Welchman, Kęsa, Zimdars i Einhorn.

Cześć pływakom śląskim na dalszą drogę.

Śląski Kurier Poranny nr 196, 20 lipca 1936 roku.